Normalny cykl snu dzieli się na dwie charakterystyczne fazy z krótkimi okresami czuwania.
Typowy sen nocny obejmuje wielorakie cykle. Jedną część cyklu stanowi sen wolnofalowy (NREM), który rozpoczyna się, gdy reakcje ciała stają się coraz bardziej powolne, a gałki oczne przestają się poruszać. Aktywność mózgu, tętno, ciśnienie krwi oraz przemiana materii stają się coraz wolniejsze, aż w końcu ciało wchodzi w stan głębokiego odprężenia. Drugą częścią cyklu jest sen paradoksalny (REM). Faza ta charakteryzuje się szybkimi ruchami gałek ocznych, snami trwającymi do 30 minut oraz aktywnością mózgu o 20% większą niż wtedy, gdy nie śpimy. Przez całą noc fazy NREM i REM przeplatają się, z krótkimi okresami czuwania. Ponad 50% osób starszych skarży się na zaburzenia snu. Naturalne starzenie się powoduje zmiany we wzorcach snu. Starsi ludzie na ogół częściej się budzą, mają lżejszy sen oraz potrzebują spędzić więcej czasu, by odpocząć. Następuje zmiana codziennego rytmu ciała, co sprawia, że dorośli przejawiają skłonności do budzenia się wcześnie rano i bycia znużonym wczesnym wieczorem.
Wiele osób z chorobą Huntingtona narzeka na zaburzenia snu. Mimo że powód takiego stanu rzeczy nie jest całkowicie zrozumiały, istnieje kilka przyczyn zaburzonego snu, które mogą odpowiadać na leczenie. Dlatego też wszelkie problemy tej natury powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Niepokój, chaos i zaburzenia we śnie są często tylko częścią postępującej choroby i mogą nie odpowiadać na leczenie. Wszyscy członkowie rodziny powinni praktykować dobrą higienę snu, ponieważ zły sen może prowadzić do osłabienia pamięci, braku zdolności do koncentracji, problemów w kontaktach interpersonalnych oraz do podwyższonego ryzyka poważnych chorób i wypadków.
Strategie pobudzania dobrego nocnego odpoczynku
- Wstawaj i kładź się spać regularnie o tej samej porze każdego dnia.
- Spraw by sypialnia sprzyjała spaniu, w nocy powinno być chłodno, cicho i ciemno, a nad ranem jasno.
- Unikaj nadmiernych drzemek wczesnym wieczorem.
- Stosuj odpowiednią dietę, przed snem unikaj tłustych, ciężkostrawnych potraw; alkoholu; słonego jedzenia; środków pobudzających (kawa, czekolada, tytoń).
- Ćwicz regularnie, ale nie dwie-trzy godziny przed snem, gdyż może to spowodować zbytnie pobudzenie.
- Jeżeli zażywasz środki nasenne wydawane bez recepty, nie stosuj ich zbyt długo. Nigdy nie zażywaj ich dłużej niż 4 dni, o ile lekarz nie zaleci inaczej. Z czasem na działanie środków nasennych można się uodpornić. Oznacza to, że jeżeli są one zażywane zbyt często, stają się mniej skuteczne. Zbyt duże zażycie niektórych środków nasennych może prowadzić do uzależnienia.
- Omów rozpiskę zażywania leków ze swoim lekarzem. Niektóre środki przeciwdepresyjne oraz leki na astmę mogą być zbyt pobudzające, by zażyć je przed snem. Postaraj się zminimalizować ilość zażywanych leków.
- Przed pójściem spać weź ciepły prysznic bądź kąpiel. Ułatwi to przejście w stan snu.
- By zmniejszyć nocne budzenie się z powodu pełnego pęcherza, ogranicz ilość napojów wypijanych po kolacji. Przed pójściem spać, skorzystaj z toalety.
- Na wypadek nocnego wędrowania, stwórz sobie bezpieczne otoczenie. Jest wiele sposobów na utrudnienie wydostania się z domu lub podwórka bez używania ograniczeń (dzwonki na drzwiach, ciężko przekręcające się gałki u drzwi, zamknięcia na zasuwki, dziwnie umiejscowione zatrzaski).
Na podstawie: Understanding Behaviour in Huntington Disease, 2008
Tłumaczenie: Marta Czapiewska