Wszyscy wiemy, że zdrowe serce ma znaczenie - ale co gdyby te same nawyki, które wzmacniają serce, mogły również chronić mózg? Nowe badanie ujawnia związek między zdrowiem układu sercowo-naczyniowego a niższymi poziomami neurofilamentów lekkich (NfL), kluczowego biomarkera uszkodzenia komórek mózgowych w badaniach nad chorobą Huntingtona (HD). Co to oznacza dla osób z HD? Przyjrzyjmy się bliżej, co rodziny z HD mogą wynieść z tego nowego badania, które pokazuje, że to, co jest dobre dla serca, jest również dobre dla mózgu.

Zdrowe serce a biomarkery mózgu

Badanie to skupiło się na 7 prostych czynnikach życia Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego (AHA), czyli zestawie czynników stylu życia i zdrowia, które sprzyjają zdrowemu sercu. Naukowcy próbowali ustalić, czy osoby, które przestrzegają tych wytycznych, wykazują również biologiczne oznaki lepszego zdrowia mózgu.

7 prostych czynników życia obejmuje:

• Zdrową dietę
• Regularne ćwiczenia
• Utrzymywanie prawidłowego wskaźnika masy ciała (BMI)
• Niepalenie
• Kontrolę ciśnienia krwi
• Kontrolę poziomu cholesterolu
• Regulację poziomu cukru we krwi

Naukowcy przeanalizowali dane z Chicago Health and Aging Project (CHAP), długoterminowego badania śledzącego zdrowie starszych osób czarnoskórych i białych w latach 1993–2012. 19-letnie badanie dostarcza znakomitego zestawu danych! Skupili się konkretnie na ponad 1000 uczestników w wieku 65 lat i starszych, aby sprawdzić, czy osoby, które uzyskały wyższe wyniki w zakresie zdrowia układu krążenia, wykazywały również zdrowsze biomarkery mózgu.

Aby ocenić zdrowie mózgu, naukowcy przyjrzeli się dwóm ważnym biomarkerom we krwi, neurofilamentowi lekkiemu, czyli NfL, oraz całkowitemu białku tau, czyli t-tau.

NfL jako kluczowy biomarker mózgu

NfL to białko, które jest uwalniane, gdy komórki nerwowe są uszkodzone. Tym samym wyższe poziomy sugerują większe uszkodzenie neuronów. W chorobach neurodegeneracyjnych takich jak HD, w miarę postępowania objawów i utraty komórek mózgowych w wyniku choroby, poziomy NfL rosną. Z tego powodu NfL jest stosowany jako biomarker w wielu chorobach mózgu i zyskuje coraz większą popularność w badaniach nad HD, ponieważ coraz więcej badań sugeruje, że jest silnie powiązany z postępem i ciężkością choroby.

Być może najważniejsze jest to, że niektóre z najnowszych badań dotyczących NfL sugerują, że zmiany w poziomie tego białka można wykryć jeszcze przed wystąpieniem objawów, co czyni je niezwykle czułym i cennym narzędziem do śledzenia nie tylko postępu choroby, ale także skuteczności leków. Ta ostatnia część jest kluczowa, ponieważ badania naukowe zmierzają w kierunku wcześniejszego testowania leków, w grupach osób zanim zaczną one wykazywać oznaki i objawy HD.

Co zatem wydarzyło się w tym nowym badaniu, gdy przyjrzeli się poziomom NfL u osób z wyższym i niższym poziomem zdrowia układu sercowo-naczyniowego w miarę starzenia się? Wyniki badania były dość uderzające.

Połączenie zdrowia serca i mózgu

Uczestnicy z większymi poziomami zdrowia sercowo-naczyniowego mieli niższe poziomy NfL, sugerujące mniej uszkodzeń neuronów. Nie mówimy o małym marginesie, różnice były imponujące!

Wzrost o 1 punkt w wyniku zdrowia sercowo-naczyniowego u uczestników skutkował o 3,5% niższym stężeniem NfL. Ci z najwyższymi wynikami zdrowia serca mieli prawie o 19% niższe poziomy NfL niż osoby z najsłabszymi wynikami zdrowia. Innymi słowy, zdrowsze serce wydaje się być powiązane ze zdrowszymi komórkami mózgu!

Wyniki te sugerują, że aktywna praca nad zdrowiem serca, czy to poprzez zmiany w diecie, włączenie większej ilości ćwiczeń, czy skuteczne zarządzanie czynnikami ryzyka takimi jak ciśnienie krwi, może mieć namacalny wpływ na zmniejszenie kluczowego wskaźnika uszkodzenia komórek mózgowych. Tym samym dbanie o serce może przynieść korzyści dla mózgu jako efekt uboczny.

Długoterminowy wpływ

Naukowcy nie przyjrzeli się tylko jednemu punktowi w czasie. Przez dekadę śledzili ponad 800 uczestników badania, aby zobaczyć, jak poziom NfL zmieniał się w czasie. Odkryli, że poziom NfL naturalnie wzrastał wraz z wiekiem u wszystkich uczestników. Jednakże osoby z lepszym zdrowiem układu krążenia miały wolniejsze tempo wzrostu NfL.

Efekt poprawy zdrowia układu krążenia był przekonujący - uczestnicy z niskimi wynikami zdrowia układu krążenia odnotowali roczny wzrost NfL o 7,1%, podczas gdy osoby z wysokimi wynikami odnotowały niższy wzrost, o 5,2% rocznie. W ciągu 10 lat to naprawdę się sumuje!

Wnioskiem do zapamiętania jest to, że utrzymanie dobrego zdrowia układu krążenia poprzez dobre dla serca nawyki w dłuższej perspektywie może faktycznie pomóc spowolnić starzenie się mózgu.

Co z białkiem t-tau?

W badaniu przyjrzano się również innemu biomarkerowi z krwi - całkowitemu tau, czyli t-tau. T-tau to białko, którego poziom wzrasta w chorobach neurodegeneracyjnych, szczególnie w chorobie Alzheimera.

Co ciekawe, badanie nie wykazało istotnego związku między zdrowiem układu sercowo-naczyniowego a poziomami t-tau. Sugeruje to, że chociaż zdrowie serca może odgrywać rolę w zmniejszaniu uszkodzeń neuronów (mierzonych za pomocą NfL), może nie mieć bezpośredniego wpływu na procesy prowadzące do neurodegeneracji związanej z tau.

Dlaczego NfL i T-Tau się różnią?

Chociaż badanie nie stwierdza z pewnością, dlaczego zdrowie serca odgrywa rolę w poziomach NfL w miarę starzenia się ludzi, ale nie w poziomach t-tau, to jednak przedstawia pewne możliwe wyjaśnienia.

Jedna z teorii jest taka, że na NfL mogą mieć większy bezpośredni wpływ czynniki naczyniowe, takie jak przepływ krwi i zdrowie naczyń krwionośnych w mózgu. Ponieważ zdrowie naczyń krwionośnych, w tym tych, które przebiegają przez nasz mózg, jest bezpośrednio zależne od zdrowia układu krążenia, może to wyjaśniać różnice w poziomach NfL. Mniej zdrowe naczynia krwionośne mózgu mogą tworzyć mniej sprzyjające środowisko dla naszych neuronów, powodując ich uszkodzenie.

Uważa się jednak, że t-tau jest bliżej związane z rzeczywistym zlepianiem się białek tau i tworzeniem splątków neurofibrylarnych, które są cechą charakterystyczną choroby Alzheimera i innych chorób związanych z tau, ale nie ogólnego zdrowia mózgu, takiego jak NfL. Może więc być tak, że ścieżki biologiczne, na które wpływa zdrowie układu krążenia, nie mają większego wpływu na napędzanie akumulacji białka tau.

Wydaje się jasne, że związek między zdrowiem serca a zdrowiem mózgu jest złożony i prawdopodobnie w grę wchodzą różne procesy biologiczne.

Efekt w różnych grupach

Naukowcy zbadali również, czy te powiązania różnią się w różnych populacjach. Odkryli, że związek między lepszym zdrowiem układu sercowo-naczyniowego a niższymi poziomami NfL był widoczny zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, zarówno u uczestników czarnoskórych i białych. Tak więc płeć i pochodzenie etniczne nie wydawały się mieć wpływu na związek między zdrowiem serca i mózgu.

Kolejną grupą wziętą pod lupę, były osoby będące nosicielami genu APOE4, który jest dobrze znanym genetycznym czynnikiem ryzyka choroby Alzheimera. W tej grupie odkryto jeszcze silniejszy związek między lepszym zdrowiem układu sercowo-naczyniowego a niższymi poziomami NfL. Może to być ważne odkrycie dla osób, które wiedzą, że mają tę predyspozycję genetyczną.

Możliwą interpretacją jest to, że osoby, które są bardziej narażone na chorobę Alzheimera, mogą odnieść jeszcze większe korzyści z dbania o swoje serce. Choć kuszące jest spekulowanie, że to samo może dotyczyć HD ze względu na pewne podobne mechanizmy wspólne dla obu chorób, w tym badaniu nie badano konkretnie wpływu na HD.

Gdy przyjrzano się osobom, które na początku badania miały już jakąś formę choroby sercowo-naczyniowej, związek był mniej wyraźny. Naukowcy uważają, że oznacza to, że największe korzyści dla zdrowia mózgu, mierzone poziomem NfL, można uzyskać przed wystąpieniem problemów z sercem, co oznacza, że ​​największe korzyści mogą wynikać z profilaktyki i długoterminowych zdrowych nawyków dotyczących serca, a nie z leczenia.

Pełny obraz: szczęśliwe serce, szczęśliwa głowa

Badanie podkreśla, że utrzymanie dobrego zdrowia układu sercowo-naczyniowego może pomóc chronić przed starzeniem się mózgu i neurodegeneracją. Stanowi to kolejny dowód na to, że zdrowe dla serca nawyki mogą być skutecznym narzędziem w zmniejszaniu ryzyka demencji.

Wyniki tego badania mogą być istotne dla rodzin z chorobą Huntingtona, ponieważ wiemy, że poziom NfL wzrasta w miarę postępu choroby. Jeśli chodzi o zmiany w NfL spowodowane rozpadem komórek mózgowych, wielu badaczy uważa, że ​​jeśli uda nam się utrzymać poziom NfL pod kontrolą, może to sugerować, że stabilizujemy postęp choroby Huntingtona. Wiele grup pracuje nad farmaceutyczną metodą kontrolowania poziomów NfL. Nowe badanie to potwierdza sugerując, że zdrowe dla serca nawyki mogą pomóc w utrzymaniu ogólnego zdrowia mózgu.

Chociaż związek między zdrowiem serca a mózgu jest złożony, badania te wspierają przekonującą ideę: dbanie o serce może być jednym z najlepszych sposobów dbania o mózg. Następnym razem, gdy wybierzesz się na siłownię lub wybierzesz sałatkę zamiast frytek, pamiętaj - Twój mózg prawdopodobnie również na tym skorzysta!

Oryginalny tekst dostępny na: http://hdbuzz.net/432 Publikacja na HDBuzz: 5 maja 2025 r. Autor: dr Sarah Hernandez  Redakcja: dr Rachel Harding Tłumaczenie: Marzena Kata